دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 490 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 81 |
شهرهای جدید
شهرهای جدید معمولاً با هدف جلوگیری از گسترش بی رویه شهرهای بزرگ و جذب سرریز جمعیت آنها و نیز جلب مهاجرین احتمالی به عنوان موج گیر تأسیس می شوند. در شهرهای جدید فاصله بسیار بیشتر از شهرک با شهر اصلی است و معمولاً خارج از نفوذ شهر هستند. موضوع شهرهای جدید در ایران در حال حاضر یکی از سیاست های اصلی وزارت مسکن در کنار بهسازی و احیای بافت قدیم شهرها به خصوص شهرهای بزرگ و توسعه بیرونی (فیزیکی) شهرهای موجود می باشد که محل بحث بسیاری از کارشناسان اقتصادی، جامعه شناسی، معماران و شهرسازان و... می باشد.در حال حاضر علیرغم تلاش های انجام شده جمعیتی در حدود ۲۰۰ هزار نفر در بیش از ده شهر جدید در کشور سکونت دارند و پیش بینی شده است در سال ۱۴۰۰ این رقم به ۵/۳ میلیون نفر افزایش یابد.
روند پیچیده تر شدن مسائل شهر و شهرنشینی (به ویژه مسأله مسکن) در سال های اخیر سبب گردید تا سیاستگذاران آمایش زمین های شهری در سطح کشور از اواسط دهه ۶۰ به ایجاد موجی از طرح های آماده سازی زمین و نیز ایجاد شهرهای جدید دست یابند.
در حال حاضر برای ایجاد شهرهای جدید که حجم عملیات احداث آن در تاریخ شهرسازی ایران و حتی در میان کشورهای در حال توسعه نیز بی سابقه است، اهداف بسیار مهمی پیش بینی گردیده است که هر یک از این اهداف ناشی از تنگناها و نیازهای موجود عرصه های شهری است. با این وجود پس از گذشت چند سال از آغاز عملیات احداث شهرهای جدید هنوز این سؤال مطرح است که ایجاد شهرهای جدید چگونه می تواند پاسخگوی اهداف پیش بینی شده باشد یا به عبارت دیگر تحت چه شرایطی و با ایجاد چه زمینه هایی این راه حل می تواند مطلوب و مفید واقع شود و یا احیاناً کارایی خود را از دست می دهد و به صورت معضل جدیدی در می آید. بدون شک نحوه اداره امور این شهرها مؤثرترین شاخصی است که به صورت مستقیم در چند و چون زندگی در شهرهای جدید تأثیر می گذارند. از این روست که برای پاسخ به این سؤال باید شهرهای جدید را به عنوان سکونتگاه هایی که شرایط ویژه ای بر آنها حاکم است شناخت و هدف از ایجاد آنها را بررسی نمود.
به طور کلی ضرورت های احداث نوشهرها در ایران به شرح زیر است:
۱- ضرورت های ناشی از رشد فزاینده جمعیت و شهرنشینی
۲- ضرورت های ناشی از مسأله مسکن در شهرهای بزرگ
۳- ضرورت های ناشی از تمرکززدایی از کلان شهرها
۴- ضرورت های ناشی از کنترل ساخت و سازهای بی رویه اطراف شهرها و برنامه ریزی فضایی
۵- ضرورت های ناشی از ملاحظات زیست محیطی
۶- ضرورت های ناشی از توسعه صنعتی برخی از مناطق و استقرار صنایع بزرگ و اسکان کارکنان.
تعاریف
شهرهای جدید در نظام های اجتماعی- اقتصادی جهان و با توجه به تحولات نظریه ای بسیار دگرگون شده اند. هنوز تعریف جامعی برای شهرهای جدید ارائه نشده است. اما می توان تعاریف زیرا را برای آنها پذیرفت:
۱- شهرهای جدید اجتماع های برنامه ریزی شده ای است که در پاسخ به اهداف از پیش تعیین شده ایجاد می شود.
۲- ایجاد شهر جدید عملی ارادی است که فرض را بر وجود یک منبع قدرت یا سازمانی می گذارد که تأمین کننده مکان و منابع برای توسعه شهر و اعمال کنترل مداوم بر آن است تا شهر به اندازه بادوامی برسد.
۳- شهر جدید اجتماعی خود اتکاست با جمعیت و مساحت مشخص، فاصله ای معین از مادرشهر، برنامه ریزی از پیش تعیین شده اهداف معین و همچنین برخوردار از تمام تسهیلات لازم برای یک محیط مستقل.
۴- معمولاً شهرهای جدید برای تمرکززدایی کالبدی اقتصادی و اجتماعی در ناحیه شهری شهرهای بزرگ طراحی می شوند تا با وجود جاذبه نزدیکی به شهرهای بزرگ جمعیت تشویق به خروج از مادرشهر شوند تا اسکان به همراه اجرای برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی فراهم آید. بدین ترتیب جذب سرریز های جمعیتی ساماندهی فضایی مادرشهر و ناحیه شهری بهبود وضعیت محیط کار زندگی سالم و اجتماعی کامل میسر می شود در واقع مفهوم شهر جدید مفهوم اجزای یک شهر در ارتباط ارگانیک با یکدیگر است.
بنابر تعاریف قبلی شهرهای جدید دارای تاریخ تولد مشخصی هستند و در زمان کوتاه و معینی ساخته می شوند. این گونه شهرها در تضاد کامل با پیدایش و تحول شهرهای متراکم هستند و بر اساس یک هسته پیش از آن که به وجود آیند تشکیل می شوند و به کندی رشد می کنند. معمولاً برنامه ریزی شهر جدید مبتنی بر پیش بینی جمعیت است تا این جمعیت تضمینی پایه ای برای پیش بینی نیازهای کالبدی اقتصادی و اجتماعی آینده باشد. طراحی و ساخت شهرهای جدید بیشتر در زمین های بکر و غیرقابل کشت و بدون هسته اولیه صورت می گیرد.
دلایل ایجاد شهرهای جدید
سیاست ایجاد شهرهای جدید پس از انقلاب به یقین از بزرگترین و بااهمیت ترین سیاست هایی است که در زمینه شهرسازی و به طور کلی شهرنشینی کشور اتخاذ شده است اما باید دید منشاء اتخاذ چنین سیاستی چه بوده و بر اساس کدام راهبردی به این نتیجه ختم شده است. در این باره وزارت مسکن علاوه بر وجود مشکلات کالبدی شهرها دلایل زیر را ارائه داده است:
۱- جمعیت کشور در سال ۱۴۰۰ به ۱۳۰ میلیون خواهد رسید که ۹۶ میلیون نفر در مناطق شهری و ۳۴ میلیون نفر در مناطق روستایی اسکان می یابند. برابر این پیش بینی جمعیت شهرنشین کشور در سی سال آینده سه برابر می شود و بر پایه این فرض تعدادی از شهرها و تراکم آنها و سایر موارد ثابت خواهد ماند بنابراین نیاز به سطحی معادل سه برابر سطح موجود شهرها خواهد بود. در چهارچوب این استدلال چون پیرامون شهرها را باغ ها و مزارع می پوشاند برای پیشگیری از انهدام آنها ضرورت احداث شهرهای جدید مطرح می شود.
۲- حل مشکل مسکن شهری و حل مشکلات ناشی از نارسایی های امور زیربنایی شهرها و هرج و مرج و نابسامانی کالبدی شهرها هرچند که عوارضی تبعی دیگر ناشی از تراکم شدید جمعیت در چند شهر بزرگ نظیر بیکاری، فقر، حاشیه نشینی و غیره نیز در اتخاذ تصمیم ایجاد شهرهای جدید نقش داشته است.
۳- تمرکززدایی از شهرهای بزرگ و جذب سرریزهای جمعیتی آنها، جلوگیری از توسعه بی رویه شهرهای بزرگ، ایجاد تعادل رشد اقتصادی و اجتماعی کنترل حرکات مهاجرتی و نیز به سبب اشباع امکانات شهرهای بزرگ در جذب جمعیت مهاجر. اگر به سیر اتخاذ سیاست های پاسخگویی به مشکلات شهرنشینی در ایران پس از انقلاب اسلامی نگریسته شود مشخص می گردد که در پاسخ به مشکل مسکن ابتدا با واگذاری زمین های مصادره شده به شهرنشینان و برخی مهاجرین فاقد مسکن تا حدی از شدت بحران کاسته شده ولیکن به زودی عدم کارآیی این راه حل به ویژه در شهرهای بزرگ به اثبات رسید از این رو برای کمک به واگذاری زمین به نیازمندان و جلوگیری از زمین بازی در این شهرها قانون زمین شهری وضع شد. صرف نظر از این که در این دوره تا چه حد سیاست ارائه مسکن تحقق یافته است، به طور کلی مسکن با واگذاری زمین و همچنین ساخت و سازهای وسیع تا حدی خود انگیخته تأمین شده است. برای برنامه ریزی و طراحی دقیق این گونه مجموعه ها به صورتی صحیح و از پیش اندیشیده شده، ضرورت ایجاد و طرح های آماده سازی مطرح شد. اما در برخی از شهرهای بزرگ، شهرهایی با محدودیت های ویژه، یافتن اراضی وسیع مناسب، آماده سازی و متصل به بافت موجود شهر میسر نشد از این رو توسعه ناپیوسته به عنوان یگانه راه پاسخگویی به گسترش برخی از شهرهای بزرگ یا شهرهایی با موقعیت ویژه مطرح گردید. این چنین توسعه ای دیگر نمی توانست مانند طرح های آماده سازی از زیربناهای شهر موجود استفاده کند و حداکثر باید به تأمین خدمات در حد ساکنان خود اکتفا نماید. زیرا به دلیل فاصله از شهر اصلی باید به خود متکی بوده و نیز دارای زیربناهای لازم خدمات و صنایع باشد تا به صورت یک شهر مستقل و پویا عمل کند.
اهداف عمده شهرهای جدید
مهمترین اهداف شهرهای جدید را به شرح زیر می توان برشمرد:
۱. جلوگیری از توسعه بی رویه و کلانشهر شدن مادرشهر
۲. انتقال کارگاه ها از مادرشهر به شهر جدید
۳. جذب سرریز جمعیت با ایجاد کانون های اشتغال در شهر جدید
۴. جلوگیری از بالا رفتن قیمت زمین در مادرشهر و بورس بازی زمین به علت توسعه نامحدود مادرشهر
۵. پالایش مادرشهر برای سازماندهی توسعه آن به شکل منفصل
۶. کاهش هزینه رفت و آمد از مادرشهر به مناطق صنعتی اطراف شهرهای بزرگ و حذف زمان تلف شده کارکنان مناطق صنعتی مذکور و جابجایی ساکنان به علت وسعت شهر بزرگ
۷. جلوگیری از ایجاد حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ
۸. سبک شدن بار ترافیک در داخل مادرشهر
۹. احداث محل سکونت در نزدیکی محل کار
۱۰. استفاده از اراضی غیرزراعی برای ایجاد شهرهای جدید و جلوگیری از تخریب اراضی کشاورزی حومه شهرهای بزرگ
۱۱. ایجاد اشتغال در شهر جدید و جلوگیری از خوابگاهی شدن آنها
۱۲. تنزل بهای تمام شده واحدهای مسکونی به علت پایین بودن بهای زمین با توجه به نسبت هزینه ساخت و قیمت زمین در شهرهای بزرگ و در نتیجه امکان ارائه مسکن به مردم
۱۳. انتقال سرمایه های کوچک مردم از فعالیت های واسطه ای به سرمایه گذاری در مسکن و صنایع و کارگاه های تولید ی به علت پایین بودن قیمت زمین و حذف سرقفلی های کلان در شهرهای بزرگ
۱۴. کاهش هزینه های توسعه زیربنای مادرشهر
۱۵. آزاد شدن سطوح کارخانه ها و کارگاه های مزاحم داخل مادرشهر برای ایجاد تأسیسات مورد نیاز زیربنایی از قبیل فضاهای سبز، آموزش خدماتی و ترافیکی
۱۶. جلوگیری از آلودگی محیط زیست در شهرهای بزرگ که در بعضی از شهرها از جمله تهران به شکل خطرناکی درآمده است.
۱۷. احداث شهر از پیش برنامه ریزی شده و متناسب با نیاز واقعی جامعه
۱۸. امکان کنترل ساخت و سازها در شهر جدید طبق ضوابط مطلوب مطالعه شده
۱۹. پالایش شهر از شغل های کاذب و مخرب که با توسعه رشد شهرهای بزرگ روبه ازدیاد است.
مسائل شهرهای جدید
به طور کلی، هر پدیده اجتماعی دارای کارکردهای مثبت و منفی است. لذا، شهرهای جدید نیز به عنوان پدیده های اجتماعی گرچه برای پاسخگویی به نیازهای شهروندان احداث شده ولی در عین حال دارای مشکلات عدیده ای است که در زیر به چند نمونه از آنها اشاره می گردد:
* فقدان تمرکز بین بخش های خصوصی و دولتی،
* ناکافی بودن سیستم مالی برای تضمین سرمایه گذاری
* عدم برآورد دقیق هزینه ها برای کسب امکانات در بازار و....
* فقدان هماهنگی بین مدیریت شهرها و برنامه های مربوط به حمل و نقل
* عدم توجه به جنبه های تاریخی و هویتی شهروندان، زیرا، شهروندان معرف ویژگی ها، ریشه ها، اصالت و فرهنگ های مختلف هستند. این عدم توجه موجب اختلال در وضعیت روانشناختی ساکنین گشته و عامل تنش های فرهنگی، قومی و تاریخی می گردد. از این رو، عدم احساس هویت جمعی و تعلق گروهی باعث می گردد که آنها نتوانند در روابط اجتماعی مشارکت نمایند.
کارکردهای شهری ناقص
دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 13 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 11 |
انواع مدلهای هواشناسی
مدلهای وضعیت یخی
2- مدلهای وضعیت برفی
3- مدلهای وضعیت تشعشعات خورشیدی
4- مدلهای شرایط اقلیمی منطقه ای
5- مدلهای حرکت تدریجی برف کنار جاده ای به درون جاده
کار FORTELLTM ، انتخاب راههای صحیح ، انتخاب روشهای اثبات شده همسو ردن آنها با شرایط مربوطه ، ادغام کردن مدلهای موفق با یکدیگر و اضافه ردن هر گونه اطلاعات موثر تازه برای موفق تر شدن هر چه بیشتر برنامه ی باشد. در مبحث ، مدلهای پیش بینی وضعیت جاده ای بر پایه تعادل انرژی و نتایج آماری برای پیش بینی دما و رطوبت سطح جاده ها و احتمال تشکیل یخ و یا پوشیده شدن جاده با برف ، برای حفظ پایداری سطح جاده جهت افزایش ضریب اطمینان استفاده کنندگان جاده می باشد. (جهت انجام چنینی کاری سالیانه بیش از 2 میلیون دلار در آمریکای شمالی زمینه می شود) برای پیش بینی دما و رطوبت سطح جاده و احتمال تشکیل یخ و...در جهت حفظ پایداری سطح جاده ها ، در کنار ITS ، از سیستم های پیش بینی هوا با مدلهای میان مقیاس (MESOSCALE) نیز استفاده می شود. هدف FORTELLTM یکپارچه ردن مدلهای وضعیت جاده ای با مدلهای پیش بینی میان مقیا ونشان دادن بهبود بسیار زیاد در نتایج حاصل از این عمل می باشد. برخی از کارهای انجام شده در خلال این برنامه عبارتند از: مدلهای وضعیت جاده ای ، مدل سازی امواج خورشیدی یا طول موج کوتاه ، ورود و خروج امواج با طول موج بلند ، عمل همرفت و انتقال حرارت ، بحث درباره مسئله ترافیک و مدل سازی وضعیت جاده ای ، بحث و بررسی در زمینه وضعیت جاده در زمان حرکت تدریجی برف به درون جاده و نیز زمان انباشته شدن جاده با برف.
(RCM) ROAD CONDITION MODEL
مدل وضعیت جاده ای در دانمارک بر مبنای 250 ایستگاه جاده ای که در هر ساعت ، پیش بینی 5 ساعت آینده رال ارائه می نماید انجام می گیرد. سیستم عملی پیش بینی عددی برای پیش بینی وضعیت جاده ها ارایه می شود. مرکز این اقدام از طریق پیش بینی RCM انجام می پذیرد. در طول بروز وضعیت های جوی بحرانی می توان تفاروتهایب شگرف را در فواصل کم چند صد یاردی ملاحظه کرد در یک چنین وضعی تنها تفاوتهای جغرافیایی مکانی نظیر کوه و پستی و بلندی و درخت و... دخالت ندارند، بلکه خود مواد تشکیل دهنده جاده ها و پلها و تفاوت این مواد در جاهای مختلف نیز در این مسئله دخالت چشمگیری دارند.
مدل کامپیوتری HS4CAST باید میان ایستگاه حسگر کنار جاده ای و نمایشگری که مقادری اندازه گیری شده و پیش بینی ها را نمایش می دهد قرار داده شود. پیش بینی ها براساس داده های حسگرها "، می تواند در دستگاه پیش بینی همانجا تجزیه و تحلیل شود و یا در یک ساختمان مرکزی که توسط ارسال کننده های بیشتری تغذیه می شود، می تواند پیش بینی های بیشتری را برای سایتهای مختلف ارایه دهند. برای دقت هر چه بیشتر در پیش بینی ها ، مطالعه و تحقیق درباره وضعیت دمای جاده ای به همان میزان ، شبیه سازیهای چندین هزار کامپیوتر مورد نیاز است. بایستی توجه داشت که مطالعات هر یک از سایتها باید جداگانه انجام شود. هر الگوی هوا همانند پیش بینی ها ، روش پیش بینی خاص خود را می طلبد. برای مثال ، روش پیش بینی 30 دقیقه ای با روش پیش بینی 3 ساعته متفاوت است. اطلاعات ارسالی از ایستگاه کنار جاده ای براساس نوع هوای آن زمان طبقه بندی می شود. استفاده از اطلاعات طبقه بندی شده، ترکیب صحیح مدلهای حرارتی یا دمایی ، مدلهای احتمالات برای محاسبه پیش بینی بکار برذده می شود. HS4CAST ، مشخصات ویژه یک سایت اندازه گیری در همان روزهای اول شروع کار قرار گرفته و پارامترهای دیگر را جدا بررسی می کند و این کار نیاز به دخالت انسان ندارد. پیش بینی های جاده ای معمولا برای مدت یکساعته ، سه ساعته ، شش ساعته ، و 24 ساعته صادر و اعلام می گردد. HS4CAST به دو طریق انجام می گیرد:
1- پیش بینی مرگکزی توسط یک PC که توسط سایتهای اندازه گیر انجام می گیرد.
دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 267 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 14 |
انواع کویرهای ایران
بطور کلی می توان کویرهای ایران را براساس خصوصیات عمومی سطح آنها به 7 گروه زیر طبقه بندی نمود. البته این طبقه بندی همیشه کاملا مشخص نیست و گاهی خصوصیات برخی از گروهها با هم همپوشی دارند. بطور کلی انواع A یعنی کویرهای رسی و E یا کویرهای نمک و G یا کویر دریاچه های دایمی کاملا مشخص هستند و می توانند در گوشه های یک مثلث قرار گیرند. از طرف دیگر انواع B و F یعنی کویرهای رسی خیس و دریاچه های موقت در طبقه بندی فوق، در حد واسط بین انواع A و G قرار دارند و نوع C یا کویرهای رسی همراه با نمکزار بین A و E قرار دارد.
نوع D یا کویرهای رسی خیس همراه با نمکزار می تواند در مرکز مثلث قراربگیرد. برای انواع کویرهای اختصاصی، مثل کویرهای همراه با مخروط افکنه دلتایی، کویرهای C خیس همراه با نمکزار ولی بدون صفحات رسی و یک کویر با یک دریاچه دایمی و یک دریاچه فصلی کنار گذارده شده اند. نوع D یا کویرهای رسی خیس همراه با نمکزار می تواند در مرکز مثلث قراربگیرد. برای انواع کویرهای اختصاصی، مثل کویرهای همراه با مخروط افکنه دلتایی، کویرهای C خیس همراه با نمکزار ولی بدون صفحات رسی و یک کویر با یک دریاچه دایمی و یک دریاچه فصلی کنار گذارده شده اند.
الف- گروه A: کویرهای رسی
به استثنای کویر سبزوار که مخروط افکنه دلتایی نیز دارد، بر روی سطح کویرهای این گروه غیر از صفحات رسی هیچ نوع پوشش دیگری دیده نمی شود.
تعداد کویرهای متعلق به این گروه 27 عدد است که برابر با 45 درصد تعداد کل کویرها و 14 درصد سطح کل کویرهای ایران می باشد. 39 درصد سطح کل صفحات رسی کویرهای ایران در این گروه قرار گرفته است. سطح صفحات رسی در این کویرها از 35 تا 2103 کیلومتر مربع تغییر می نماید که مورد دوم آن متعلق به کویر سبزوار (6) است.
این گونه کویرها بیش از همه در شبکه داخلی ایران گسترش دارند چگونگی پیدایش این گونه کویرها شبیه سایر کویرها است. مگر آنکه تکامل آنها بوسیله نمک بیشتر رسوبات و عمق آب زیرزمینی آنها تغییر نماید.
برای تشکیل یک کویر رسی به چاله بسته ای نیاز است که از نظر هیدرولوژیکی میزان تبخیر آن دیر یا زود زیادتر از میزان هرزابهای وارده به آن خواهد شد. ممکن است این نوع کویرها بستر یک دریاچه قدیمی و یا باطلاق فصلی باشند که سطح آنها بصورت موسمی حاوی قشر نازکی از آب باشد که رسوبات ریز مخروط افکنه آبرفتی را نیز با خود حمل می کند. البته همیشه تمیز بین این دو نوع تکامل، بخصوص وقتی رسوبات آن یکدست نبوده و بطور ضعیفی تفکیک شده باشند آسان نیست. به استثنای کویرهای نیریز و شیراز (59 و 60) که اطراف آنها را نوار سا حلی تکامل یافته ای فرا گرفته است، در اطراف کویرهای ایران چنین آثاری دیده نمی شود. بنابراین می توان تصور نمود که سطح کویرهای داخلی ایران را در دوره های مرطوب گذشته، فقط آب کم عمیقی فراگرفته بوده است. در نتیجه چنین به نظر می رسد که کویرهای رسی بر اثر تجمع لایه های نازک از مواد ریز فصلی رشد نموده اند و وجود لایه های درشت تر در این رسوبات نشان دهنده طغیانهای غیرعادی بر روی این صفحات است. پس از تشکیل، کویرهای رسی ممکن است براثر تغییر شرایط هیدرولوژیکی، بر اثر تغییر شرایط جوی، و یا تغییر شکل چاله، تغییر یابند مثلا تشکیل صفحات باد کرده بر روی آنها و یا توسعه گیاهان فرآتیک بر روی بعضی نقاط آن و بالاخره تشکیل کپه هایی از گیاهان فرآتیک بر اثر بالا آمدن سطح آب زیرزمینی بر روی این صفحات، در حالی که پایین رفتن سطح آب زیرزمینی موجب سخت شدن بیشتر صفحات رسی می گردد. ایجاد حرکات تکتونیک بر روی این صفحات و یا جریان هرز آبهای سطحی بر روی این نوع کویرها (مانند کویر سبزوار "6") می تواند موجب تشکیل بریدگیهایی بر روی سطح آنها بشود. تغییرات دیگر سطحی در بخشهای قبل مورد بحث قرار گرفته است.
ب- گروه B: کویرهای رسی خیس
کویرهای این گروه دارای صفحات رسی و حوزه خیس هستند. در واقع مواد تشکیل دهنده این کویرها با کویرهای رسی شبیه است، با این تفاوت که سطح قسمتی از آن (حوزه خیس) پایین تر از سطح آب زیرزمینی تابستانه است. تعداد کویرهای این گروه پنج عدد است که 8 درصد سطح این کویرها و یا دو درصد سطح کل کویرهای ایران را شامل می شود. وسعت سطح آنها بین 170 تا 425 کیلومتر مربع در تغییر است که مورد دوم آن به سطح کویر شمال غربی سیرجان تعلق دارد (کویر 58).
دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 1114 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 23 |
انواع رطوبت سنج
1- سایکرومتر
معمولیترین دستگاهی است که از دو دماسنج دقیق جیوهای تشکیل شده است. دور مخزن یکی از دماسنجها لایة نازک موسلین (Muslin) پیچیده شده که به آن دماسنج مرطوب گفته میشود و در هنگام کار دستگاه با یستی همیشه مرطوب بماند.
دماسنج خشک در دستگاه سایکرومتر درجه معمولی هوا را نشان میدهد. وقتی رطوبت دور دماسنج بخار میشود گرمای نهان جذب مولکولهای آب گردیده و در نتیجه با بخار شدن آب دور پارچه، درجه حرارت در دماسنج تر کاهش مییابد. اختلاف درجه حرارت دماسنج تر و خشک معیاری برای محاسبه رطوبت نسبی است.
قرائت دماسنج تر بایستی در فاصلههای ده تا بیست ثانیه صورت گیرد تا این که در دو قرائت متوالی درجه حرارت یکسان خوانده شود.
2- رطوبت نگار
این دستگاه ثبت مداوم رطوبت هوا را انجام میدهد. جسم حساس در این دستگاه چند تار موی معمولی میباشد که با زیادشدن رطوبت هوا طول آن زیاد شده و با کاهش رطوبت طول آن کم میشود. به وسیله چند فنر و اهرم بسیار ظریف تغییرات طول مو به یک قلم که روی بازوی فلزی نصب میباشد، منتقل شده و این قلم تغییرات رطوبت را روی یک استوانه چرخان یا ثبات رسم میکند. طرز کار این دستگاه مشابه دستگاه حرارت نگار میباشد.
3- رطوبت- دمانگار
این دستگاه به منظور اندازهگیریهای دما و رطوبت نسب در کشتیهای تجارتی به کار برده میشود و ترکیبی از دو دستگاه دمانگار و رطوبت نگار است که در یک محفظه تعبیه شدهاند. نوار کاغذی این دستگاه به دو قسمت دما و رطوبت تقسیم شده است. قسمت بالایی نوار کاغذی تغییرات دما و قسمت پایین تغییرات رطوبت نسبی را نشان میدهد. قلمهای ترسیم کننده منحنیهای تغییرات دما و رطوبت نسبی به اجسام حساس به این دو کمیت مرتبط میباشد و حرکات آنها تابعی از حرکات اجسام حساس است که تغییرات آنها را بر روی کاغذ ترسیم مینمایند.
تودههای هوا (Air mass)
یک توده هوا عبارت است از حجم عظیمی از هوا که خصوصیات فیزیکی آن بویژه از نظر دما و رطوبت و آهنگ کاهش دما (Lapse rate) در سطح افقی برای صدها کیلومتر تقریبا همسان باشد.
تودههای هوا، خصوصیات اصلی خود را از سطحی که بر روی آن تشکیل میشوند، کسب میکنند. برای اینکه تودههای هوا شکل بگیرند لازم است هوا به مدت طولانی در یک منطقه ثابت باقی بماند، در نهایت گردش معمولی هوا موجب به حرکت در آمدن آنها می شود.
تودههای هوا معمولا در بعضی از نقاط دنیا بیشتر از سایر مکانها تشکیل می شوند به این مناطق سرچشمه (Source region) گفته میشود.
تودههای هوا را با توجه به منشاء تشکیل آنها، طبقه بندی و نامگذاری میکنند و با توجه به منشاء، نشانههای معینی را برای آنها به کار میبرند.
طبقه بندی توده های هوا
نام و نشانه
مناطق منشاء
خصوصیات
آرکتیک A
مناطق قطبی
سردترین توده هوای زمستان
قطبی بری cP
خشکی های جنب قطبی
سرد و خشک و بسیار پایدار
قطبی بحری mP
جنب قطبی و آرکتیک
سرد و مرطوب و ناپایدار
حاره ای بری cT
بیابانهای عرضهای پایین بویژه صحرا و استرالیا
بسیار گرم و خشک و پایدار
حاره بحری mT
اقیانوس های منطقه جنب حاره
گرم و مرطوب، ناپایداری شدیدتر به جهت کناره غربی اقیانوسها
استوایی E
دریاهای استوایی و حاره
گرما و رطوبت زیاد
رادیوسوند ( Radiosonde )
رادیوسوندها از دستگاه های هواشناسی هستند که برای اندازه گیری دما، رطوبت، فشار، سمت و سرعت باد در جو بالا بکار میروند. دو عنصر ازن و تابش نیز می تواند توسط این دستگاه ها اندازه گیری شود.
رادیوسوند یک سیستم سنجش از راه دور است و از دو لغت "Radio" به معنای انتشار دهنده رادیویی و "Sonde" به معنی پیام آور در زبان انگلیسی قدیم، تشکیل شده است.
دستگاه رادیوسوند از دو قسمت اصلی «سنجش» و«فرستنده» تشکیل شده است، فرستنده ها پارامترهای اندازه گیری شده را به گیرنده ای که در سطح زمین قرار دارد، منتقل میکنند.
رادیوسوندها گاهی به وسیله هواپیما و گاهی به وسیله راکت به جو فرستاده می شوند. اما معمولا آن ها را به زیر بالون های هواشناسی که تا ارتفاع 20 تا 30 کیلومتری صعود مینمایند نصب و در جو رها میکنند.
نمونه ای تصاویر رادیوسوندها در آسمان
وقتی که رادیوسوند به ارتفاع تقریبی 30 کیلومتری بالای سطح دریا می رسد بالون می ترکد و رادیوسوند همراه با نخ و بالون ترکیده شده به طرف زمین به پائین می افتد. پس از زمان 2 ساعت از پرتاب و در طول اوج گیری، رادیوسوند به طور ثابت جریان پیوسته اطلاعات شامل دمای اتمسفر، رطوبت، داده فشار، سمت و سرعت باد در سطوح مختلف جو (تا ارتفاع تقریبی 30 کیلومتری) را از طریق شبکه ارتباطات به تجهیزات خودکار گیرنده درسطح زمین می فرستد. مشاهدات رادیوسوند Radio Observation یا به اختصار RAOB نامیده می شود .
در تصویر زیر مولفه های یک رادیوسوند آورده شده است:
زمانی که دو توده هوای با دمای مختلف، در مسیر حرکتشان به هم میرسند، حالت انتقال شدیدی (از لحاظ دما، فشار، رطوبت، باد و غیره) در مرز بین آنها بوجود میآید.
اگر یک نفر همراه با توده هوای گرم به سمت شمال حرکت کند، به تدریج و به طور یکنواخت با کاهش دما مواجه میشود؛ سپس با برخورد به یک توده هوای سرد، دما به طور ناگهانی و شدید افت میکند یعنی تغییرات آهسته و یکنواخت در محل برخورد با توده سرد، به تغییر ناگهانی و غیر مداوم تبدیل میشود. به این خاطر اصطلاح خط ناپیوستگی (Line Of Discontinuity) در مورد مرکز توده هوا به کاربرد، میشود. عبارت جبهه (Front)
مترادف با خط ناپیوستگی است و امروزه به خوبی جانشین آن شده است. در واقع جبههها مرزهای بین تودههای هوا هستند. بر روی نقشههای هواشناسی جبههها را با یک خط نشان میدهند.
سطحی که دو توده هوای مجاور را از هم جدا میکند سطح جبهه (Frontal Surface) نامیده می شود.
فهرست مطالب
انواع رطوبت سنج 1
تودههای هوا (Air mass) 2
انواع جبهه ها 6
انواع فشارسنج 7
سیکلون ها و آنتی سیکلون ها 9
ساختار اتمسفر 12
فشار هوا 17
بویی (Buoy) 19
رادار هواشناسی 20
دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 64 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 31 |
انواع ابرها
به طور کلی، انواع مهم ابرها را به طور خلاصه به شرح زیر میتوان بیان داشت:
1- ابرهای سیروس (Cirrus) : این ابرها از مرتفعترین ابرها بوده واغلب به صورت پرمانند و سفید رنگ و شفاف (ملو از بلورهای یخ) در آسمان دیده میشوند. این ابرها بعضاً به صورت دستههای منظم جدا از هم، در آسمان دیده میشوند در این صورت موسوم به سیروسهای هوای خوب بوده و اگر توأم با ابرهای سیرواستراتوس و آلتواستراتوس گردند. معمولاً علامت هوای بد میباشند.
2- سیرو استراتوس (Cirrostratus) : این ابرها را میتوان سیروسهای نازک تور مانندی دانست که از ابرهای کوچک سفید و به هم فشرده به شکل گوله پشمی شکیل یافتهاند و به علت شفافیت خورشید و ماه و ستارگان از پشت آنها قابل رویت بوده و اغلب هالهای دور خورشید و ماه تشکیل میدهند. این هاله نتیجه شکست نور بوسیله بلورهای یخ معلق در هوا است ظهور این ابرها، علامت نزدیک شدن هوای طوفانی بوده و به همین لحاظ، این ابرها را میتوان پیش از فرا رسیدن هوای بد و یا حالتهای طوفانی هوا، مشاهده نمود.
3- سیرو کومولوس (Cirrocumulus) : این ابرها اغلب از توسعه ابرهای سیرو استراتوس حاصل شده و بدون سایه میباشند و غالباً به جای خورشید و ماه هالهای در آسمان بوجود میآورند. ساختمان آنها اغلب متشکل از قطعات سفید رنگ بوده و معمولاً پیش از ابرهای سیروس در آسمان ظاهر میشوند. ظهور آنها در آسمان، مقدمه فرا رسیدن هوای ابری و طوفانی است.
4- آلتو استراتوس (Altostratus) : این ابرها به صورت لایههای یکنواخت و متحدالشکل خاکستری یا متمایل به آبی به صورت ترکیبی از الیاف، آسمان را میپوشانند.
به علت قشر ظریف این ابرها تشخیص موقعیت خورشید از پشت آنها امکانپذیر است معمولاً پس از پیدایش ابرهای آلتو استراتوس، ریزیشهای جوی در سطح وسیعی به طور مدام شروع میگردد.
5- آلتوکومولوس : (Altocumulus) این ابرها شامل لایهها و یا تکههای بزرگ گوی مانندی از قطرات زیر آب بوده که معمولاً بصورت شیار و یا امواج نسبتاً منظمی مشاهده میگردد. جریان عمودی هوا در لایهای که بوسیله این ابرها پوشیده شده، سبب رشد سریع قابل ملاحظهایی در جهت عمودی در این ابر میگردد به همین سبب، این ابرها اغلب در بالای قلل کوهها و یا در فوق جریانات عمودی مشاهده میگردند . این ابر اغلب شکل عدسی دارند . پدیدار شدن این ابرها در آسمان بیانگر شرایط بد هوا و ایجاد رعد و برق میباشد.
6- استراتوس : (Stratus) نوع اصلی این ابر لایهای یکدست و شبیه مه میباشد . و معمولاً به صورت توده متراکمی از بخار آب که قطر آن در همهجا یکسان است، مشاهده میگردد. ارتفاع این ابر از سطح زمین بسیار کم است بارندگی در این ابرها در حرارتهای فوق صفر درجه سانتیگراد بصورت ریزدانه میباشد.
7- استراتوکومولوس (Stratucumulus): این ابرها دارای رنگی تیره و یا سفید متمایل به خاکستری بوده معمولاً بصورت دسته یا خطوط و یا تودههای کروی مانند بزرگ و امواج کروی از ابرهای خاکستری با فواصل و شکافهای روشن تشکیل میگردد. این ابرها اغلب بیشتر آسمان را پوشانده و بارندگی آن بصورت ریزدانه بود. و در نتیجه فاقد شرایط بارندگیهای رگباری است.
8- نیمبواستراتوس : (Nimbostratus) این ابرها متراکم و فاقد شکل معینی بوده و تمام آسمان را بهطور نامنظم میپوشانند بارندگیهای حاصل از این ابرها اغلب مداومند.
9- کومولوس: (Cumulus) این ابرها اغلب ساختمان گل کلمی داشته و سطح بالای آن حالت گنبدی دارد و متشکل از قطعات کوچک ابرهای سفید پنبهای است که معمولاً صبحگاهان در امتداد ارتفاعات تشکیل میگردند و دارای حالت جوشش (در اثر صعود هوای مرطوب) هستند . قطعات پراکنده این ابرها تقریباً دارای ارتفاع یکسان و معرف به کومولوسهای هوای خوب میباشند.
10- کومولونیمبوس (Cumulunimbus): این ابرها را تودههای بزرگ و انبوه ابر که به شکل برج عظیمی سر به آسمان کشیدهاند تشکیل میگردند رنگ قسمت فوقانی در این ابرها متمایل به آبی و سطح زیرین آب کاملاً تیره میباشد . این ابرها به نام ابرهای رعدوبرق نیز معروفاند. و بارندگی آنها بصورت رگباری است. اغلب با یک جبهه سرد و فعال همراه بوده و یا در اثر ناپایداری محلی ایجاد میشوند و در عرضهای میانه اغلب در اوایل بهار و پاییز مشاهده میشوند.
سوراخ لایه اوزون
لایه اوزون در قسمت شمالی زمین در سال 1980 بین 15تا20 درصد کاهش پیدا کرده است. برای رفع این مشکل جمعی ازبهترین متخصصان زمین شناسی هر سال برای تحقیق وجستجو دور یکدیگر جمع می شوند .در سال 1992 پروکتیل مونترئال درباره’ لایه اوزون مطالعه و تحقیقی داشت که فهمید بزرگ شدن سوراخ لایه اوزون بستگی به آلودگی هوا و تولید مواد سمّی دارد.در همان سال سازمان ملل متحد و حفاظت از محیط زیست برنامه ای را طرّاحی کرد که این برنامه جهت محافظت و حمایت از محیط زیست و مخصوصا لایه اوزون به نام برنامهUNEPطراحی کرد که این برنامه جهت جلوگیری از تولید مواد سمّی و مواد شیمیایی آلوده کننده،است.مولکولهای اکسیژن(O2) به اکسیژن اتمیک (O) تبدیل می -شوند .اکسیژن اتمیک به سرعت با مو لکولهای بیشتری ترکیب شده و به شکل اوزون می شود .ان پوشش حرارتی که در سطح بالا رشد کرده و سلامتی لایه اوزون را به خطر انداخته است و این مورد باعث شده است که اگر استراتوسفر نباشد ما نتوانیم بدون آن زنده بمانیم . بالای استراتوسفر مقداری از آلودگی مضّر اشعه مادون بنفش را و همچنین تشعشعاتی از خورشید (امواج بین 320 تا 240) را که باعث می شود لایه اوزون آسیب ببیند و همچنین جان گیاهان به خطر بیفتد را جذب میکند.اشعه مادون بنفش با تابیدن نور مولکولهای اوزون را میشکافد ولی اوزون می تواند تغییر شکل بدهد و عکس العمل زیر ازآن حاصل میشود
دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 10 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 8 |
آلودگی هوا و پدیده وارونگی
بدون شک یکی از مهمترین مسائل زیست محیطی در ایران و بخصوص شهرهای بزرگ مشکل آلودگی هوا است. در سالهای اخیر این پدیده خطرناک به جایی رسید که توجه همگان را به خود جلب کرد. اما ببینیم که آلودگی هوا چیست و تعریف آن به چه صورت است؟ بسیار در اخبار، روزنامه ها و گزارشهای مختلف می شنویم که فلان گاز از حد مجاز در هوا افزایش یافته و یا بهمان ماده در هوا زیادتر از مقداری است که باید باشد. در این مطلب ابتدا سعی می شود گازها و یا موادی که در هوا وجود دارند معرفی شوند و سپس توضیح داده شود که چه عواملی در میزان آلودگی هوا بیشترین نقش را ایفا می کنند.
به زبان ساده آلودگی هوا آن چیزی است که انسان نمی خواهد در هوای تنفسی اش وجود داشته باشد. چرا؟ زیرا برای سلامتی او مضر است. این موادی که ما نمی خواهیم در هوا باشد، به دو صورت ممکن است بوجود بیایند. یکی بصورت طبیعی است، یعنی مادر طبیعت در فعل و انفعالات طبیعی خود بوجود می آورد و دیگری از نوعی است که توسط انسان و بصورت مصنوعی تولید می شود. مورد اول در مقایسه با مورد دوم بسیار محدود است و اساسا قابل مقایسه نیست. آتشفشان ها نمونه آلودگی طبیعی هستند که بر اثر انفجار آنها بسیاری از گازها و موادی که برای سلامتی انسان مضر است به هوا راه می یابند. گازها و خاکستر ناشی از آتشفشان یکی از نمونه های آلودگی توسط مادر طبیعت است که در فعل و انفعالات درونی زمین در یک نقطه به هوای بیرون راه می یابد. طوفانهای شن و کوههایی که از آنها مداوما دود و بخار بلند می شوند، نمونه های دیگری از آلاینده های طبیعی هستند. ( آلاینده یعنی آلوده کننده )
و اما به آلودگی های ساخته و پرداخته انسان می رسیم. قبل از اینکه به موارد مختلف آلودگی مصنوعی و غیر طبیعی بپردازیم بهتر است که بدانیم چه گازهایی در هوا بصورت طبیعی وجود دارند. بطور کلی 5 نو گاز متفاوت در هوای تنفسی وجود دارد. اگر هوای تنفسی را به 100 قسمت تقسیم کنیم، 78 قسمت آن گاز نیتروژن است که با علامت2N شناخته می شود. دومین گاز اکسیژن معروف خودمان است که با علامت2O در همه جا از آن یاد می شود. مقدار اکسیژن 21 قسمت از 100 قسمت فرضی است. بنابراین می بینیم که مجموع نیتروژن و اکسیژن با هم تقریبا 99 درصد هوای تنفسی را تشکیل می دهند. اما از بس که ما اسم گاز کربنیک یا دی اکسید کربن که با علامت2CO معرفی می شود را شنیده ایم، فکر می کنیم این گاز باید بیشترین مقدار هوای ما را تشکیل دهد بخصوص در تهران! اما اینطور نیست. مقدار دی اکسید کربن( به قول ما ایرانی ها گاز کربنیک) تنها سه صدم هوا است(03/0). مجموعه گازهای دیگر که بسیاری از آنها نادرند، بیشتر از یک درصد (01/0) هم از مجموعه هوای تنفسی را تشکیل نمی دهند.
دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 51 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 28 |
آلودگی هوا
اولین آلایندههای هوا احتمالا دارای منشأ طبیعی بودهاند. دود، بخار بدبو، خاکستر و گازهای متصاعد شده از آتشفشانها و آتش سوزی جنگلها، گرد و غبار ناشی از توفانها در نواحی خشک، در نواحی کم ارتفاع مرطوب و مههای رقیق شامل ذرات حاصل از درختهای کاج و صنوبر در نواحی کوهستانی، پیش از آنکه مشکلات مربوط به سلامت انسانها و مشکلات ناشی از فعالیتهای انسانی محسوس باشند، کلا جزئی از محیط زیست ما به شمار میرفتهاند. به استثنای موارد حاد، نظیر فوران آتشفشان.
آلودگیهای ناشی از منابع طبیعی معمولا ایجاد چنان مشکلات جدی برای حیات جانوران و یا اموال انسانها نمیکنند. این در حالی است که فعالیتهای انسانی ایجاد چنان مشکلاتی از نظر آلودگی مینمایند که بیم آن میرود، بخشهایی از اتمسفر زمین تبدیل به محیطی مضر برای سلامت انسانها گردد.
تاریخچه آلودگی
دود یکی از قدیمیترین آلایندههای هوا است که برای سلامت بشر مضر است. زمانی که دود ناشی از آتش حاصله از سوختن چوب توسط ساکنین اولیه غارها جای خود را به دود ناشی از کورههای زغال سوز در شهرهای پر جمعیت داد، آلودگی هوا، بقدری افزایش یافت که زنگ خظر برای برخی از ساکنان آن شهرها وجود به صدا در آمد. در سال ۶۱ بعد از میلاد سنکا (Seneca) فیلسوف رومی از هوای روم بعنوان هوای سنگین و از دودکشهای هود با عنوان تولید کننده بوی بد نام برد. در سال ۱۲۷۳ میلادی ادوارد اول پادشاه انگلستان میگوید هوای لندن به حدی با دود و مه آلوده و آزار دهنده است که از سوختن زغال سنگ دریایی جلوگیری خواهد کرد.
علیرغم هشدار پادشاه مذکور، نابودی گسترده جنگلها، چوب را تبدیل به یک کالای کمیاب نمود و ساکنان لندن را وادار ساخت تا بجای کم کردن مصرف زغال سنگ به میزان بیشتری از آن استفاده کنند. تا سال ۱۶۶۱ میلادی یعنی بیش از یک قرن بعد، تغییر قابل ملاحظهای در آلودگی هوا بوجود نیامد. چاره جویی و پیشنهادات عبارت بودند از برچیدن تمامی کارخانههای دودزا از شهر لندن و بوجود آمدن کمربند سبز در اطراف شهر و بالاخره این چاره جوییها کارساز شد.
مشکلات آلودگی هوا
شواهدی دال بر علاقمندی جوامع انسانی در غلبه بر مشکل آلودگی هوا وجود دارند که از جمله آنها میتوان از تصویب و اجرای قوانین کنترل دود در شیگاگو سینسنیاتی به سال ۱۸۸۱ نام برد. ولی اجرای این قوانین و قوانی مشابه آنها با دشواریهایی مواجه گردید و برای تمیز نمودن هوا یا جلوگیری از آلودگی بیشتر آن تقریبا کاری انجام نشد. در سال ۱۹۳۰ در دره بسیار صنعتی میوز در کشور بلژیک در اثر پدیده وارونگی مه دود در یک فضای معین محبوس گردید. در نتیجه ۶۳ تن جان خود را از دست داده و چندین هزار تن دیگر بیمار شوند. حدود ۱۸ سال بعد در شرایط مشابهی در ایلات متحده آمریکا یکی از اولین و بزرگترین فاجعههای زائیده آلودگیها رخ داد، یعنی ۱۷ نفر جان خود را باختند و ۴۳ درصد جمعیت نورا، پنسلوانیا بیمار شدند.
درست سه سال بعد از فاجعه مه دود لندن در سال ۱۹۵۲، که نادیده گرفتن عواقب جدی آلودگی هوا غیر ممکن گردید. در روز سه شنبه ۴ دسامبر سال ۱۹۵۲ حجم عظیمی از هوای گرم به طرف قسمت جنوبی انگلستان حرکت کرده با ایجاد یک وارونگی دمایی سبب نشست یک مه سفید در لندن شد و این مه دود به دستگاه تنفسی انسان سخت آسیب رسانده بود و بیشتر مردم بزودی با مشکلاتی از قبیل قرمز شدن چشمها، سوزش گلو و سرفههای زیاد مواجه شدند و پیش از آنکه در ۹ دسامبر از سطح شهر دور شوند ۴۰۰ مورد مرگ مربوط به آلودگی هوا گزارش کردند. این تعداد تلفات برای متوجه ساختن افکار بریتانیاییها جهت تصویب قانون هوای تمیز در سال ۱۹۵۶ کافی بود.
قانون کنترل آلودگی هوا
این قانون در ایالات متحده امریکا قانون کنترل آلودگی هوا (قانون عمومی ۱۵۹_۸۴) به تصویب رسید. اما این مصوبه تنها موجب به تصویب رسیدن یک قانون مؤثرتر گردید. این قانون یکبار در سال ۱۹۶۰ و بار دیگر در سال ۱۹۶۲ بازنگری شد و به قانون هوای تمیز سال ۱۹۶۳ (قانون عمومی ۲۰۶_۸۸) که برنامههای ناحیهای محلی و ایالتی را برای کنترل هوا تشویق میکرد و در عین حال حق مداخله را برای دولت فدرال در صورت به خطر افتادن سلامت و رفاه اهالی ایالت در اثر آلودگی ناشی از ایالات دیگر محفوظ نگه میداشت، الحاق گردید. این قانون معیارهایی برای کیفیت هوا وضع کرد که بر اساس آنها استانداردهای کیفیت هوا و گازهای متصاعد شده در دهه ۱۹۶۰ میلادی پی ریزی شد.
اجرای قانون هوای تمیز
اجرای قانون هوای تمیز در سال ۱۹۷۰ به آژانس نو بنیاد حفاظت محیط زیست (EPA) محول گریدید. قانون به وضع استانداردهای درجه اول و دوم کیفیت هوای محیط زیست پرداخت. استانداردهای اولیه متکی بر معیارهای کیفیت هوا، برای حفظ سلامت عموم مردم، دامنه وسیعی از ایمنی را در نظر میگیرد. در حالی که استانداردهای ثانوی که آنها نیز متکی بر معیارهای کیفیت هوا باشند برای حفظ رفاه عموم انسانها، به علاوه گیاهان، جانوران، اموال و دارائی هستند.
اصطلاحات قانون هوای تمیز به سال ۱۹۷۷ به تقویت باز هم بیشتر قوانین موجود پرداخته است و ملتها را به تمیز نگهداشتن مورد ارزیابی و اصلاح دوباره قرار گرفتند. اگر چه این امکان وجود دارد که تغییرات بیشتری نیز انجام شود، کاملا متحمل است که کنترل آلودگی هوا برای ایجاد شرایطی که تحت آن هوا برای نسلهای آینده تمیزتر و سالمتر نگاهداشته شود، از حمایت بیشتر عامه مردم برخوردار شود.
بحران آلودگی هوا، ریشهها، عواقب و راهحلها
دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 1749 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 25 |
اکوتوریسم در زبان فارسی معادل واژه هایی چون گردشگری زیست محیطی، طبیعت گردی و به عبارتی جهانگردی در عرصه های طبیعی تعریف شده و صنعت اکوتوریسم با ظرفیت های بسیار بالا حوزه هایی همچون محیط زیست، حمل و نقل، تجارت، آموزش و پرورش، آموزش عالی، و امور اجتماعی و ... را تحت تأثیر قرار می دهد.
لازمه ایجاد و توسعه این صنعت در یک کشور داشتن جاذبه های طبیعی است و خوشبختانه از این لحاظ سازمان جهانی جهانگردی اعلام کرده که هیچ کشوری همانند ایران دارای تنوع اقلیمی نیست و از جنبه جاذبه های اکوتوریستی فقط ایالات متحده امریکا، به ایران می رسد که آن هم وقتی ابنیه و آثار تاریخی تمدن هفت هزار ساله ایران را به عنوان بخش توریستی صنعت جهانگردی در کنار و به عبارتی متمم جاذبه های اکوتوریستی قرار دهیم متوجه می شویم که در مجموع هیچ کشوری از لحاظ داشتن ظرفیت های بالقوه گردشگری به ایران نمی رسد بر همین اساس این سازمان بین المللی اعلام کرده که درآمد سالیانه ایران از طریق اکوتوریسم می تواند به 12 میلیارد دلار برسد. همچنین یونشکو نیز در سال 2000 میلادی اعلام کرد که اگرچه ایران روی کمربند خشک جهان قرار دارد ولی دارای مقام هفتم ذخیره گاه های زیست کره زمین است و دارای تنوع زیستی منحصر به فردی می باشد. اما با این اوصاف، جای تاسف است که ایران در بین 60 کشور توریست پذیر دنیا جایی ندارد و فقط حدود 100 هزار نفر گردشگر واقعی در سال به ایران سفر می کنند که از این تعداد شاید حدود 2 درصد آنها اکوتوریست هستند. همچنین، جای تاسف است وقتی مشاهده می کنیم در کشورهای دیگر، سازمان های دولتی و غیر دولتی(مردم نهاد) به شدت پیگیر حفظ، احیا و توسعه زیستگاه ها و محافظت از گونه های گیاهی و جانوریدر وهله اول و بستر سازی بهره برداری اقتصادی از موقعیت های یست محیطی در وهله دوم می باشند ولی در همین حین اعلام می شود که گونه شیر و ببر ایرانی منقرض شده اند و یا در حالی که کشورهای در حال توسعه ترکیه و تایلند از سواحل خود حداکثر بهره برداری را در زمینه جذب گردشگری به عمل می آورند ولی سواحل شمالی اغلب در انحصار افراد و بنگاه های خصوصی قرار گرفته و بدتر از آن اعلام می شود که ممکن است تا سه دهه دیگر جنگل های شمال از بین بروند و جنگل های زاگرسی که همچون نواری سبز رنگ ا پهنه استان فارس عبور و به شهرستان خاتم در جنوب استان یزد می رسند در حال تخریب هستند.
در این میان، وضعیت استان یزد متفاوت است زیرا ضمن این که مرکز استان به عنوان دومین شهر تاریخی جهان محسوب و ابنیه تاریخی متعددی در سطح استان پراکنده است ا مجموع 5 زیستگاه کوهستانی، جنگلی زاگرسی، بیشه زارها و جنگل های گرمسیری، بلوچی و استپی حداقل دارای چهار تای آنها بوده و از تنوع زیستی قابل توجهی برخوردار و به خاطر برنامه ریزی های صورت گرفته و احترام مردم به حریم طبیعت، گونه های نادر گیاهی و جانوری توانسته اند همچنان در عرصه های طبیعی این استان ادامه حیات دهند. با این وجود، شدت ناهمواریها، حساس بودن اکوسیستم های طبیعی و شرایط سخت و دشوار احیا عرصه های طبیعی باعث می شود که وضعیت اکوسیستم های طبیعی استان ناپایدار و شکننده باشد و به همین جهت حفظ و احیای این اکوسیستم ها سعی و مراقبت دائمی را می طلبد و هزینه زیادی را در بر دارند اما در بین نقاط مختلف استان، شهرستان خاتم دارای وضعیت متفاوتی است زیرا علاوه بر این که دارای تنوع زیستی قابل توجهی است اکوسیستم های آن نسبتاً پایدار بوده و علاوه بر این مجموعه ای از انواع زیستگاه ها را در خود جای داده که در ذیل به برخی از توانمندی های شهرستان جهت مطرح شدن به عنوان قطب ویژه اکوتوریستیاستان یزد می پردازیم:
1- کویر هرات و مروست که با پوشش گیاهی عمدتاً تاغ، اشنان، گز و … زیبایی خاص خود را داشته و قابلیت مناسبی جهت برگزاری تورهای بیابانگردی، شتر سواری، آسمان کویر و … دارد.
2- وجود 64000 هکتار جنگل زاگرسی منحصر به فرد شامل جنگل های باغ شادی، باغ معدن و چاه منج بوده و جمعیت قابل توجه و متنوعی از پرندگان، خزندگان و حشرات را در خود جای داده و خوشبختانه احیا و زادآوری جنگل به خوبی در این منطقه مشاهده و قابلیت مناسبی جهت ایجاد مرکز تحقیقات گونه های جنگلی کشور و همچنین ایجاد شکارگاه مصنوعی جهت جذب محققین، گردشگران و شکارچیان مجاز را دارد.
3- وجود استوادن(استخوان دادن) و غارهای طبیعی شگفت انگیز مانند غار خانه خدا و شگفت بابا زاهد.
4- مناطق جذاب و دیدنی کر، تیه، لای تاریک و لای روغنی در کرخنگان که به علاوه چنارهای 2000 ساله که مجموعه اکوتوریستی جامع و قابل توجهی را فراهم نموده است.
5- پناهگاه حیات وحش بوروایه با مساحت تقریبی 100 هزار هکتار که با دارا بودن تنوع گیاهی از جمله گیاهان دارویی مثل آویشن، کاکوتی، انقوزه، آلاله کوهی، و ... و تنوع جانوری قابل توجه و منحصر به فرد کشور است.
6- منطقه پیشنهادی شکار ممنوع قره تپه هرات با وسعت 80 هزار هکتار که علاوه بر انواع آهو و جبیر دارای جمعیت قابل توجهی از هوبره بومی بوده و وجود همین پرنده نادر و با شکوه تنها مرکز تحقیقاتی هوبره کشور در شهرستان خاتم راه اندازی و کار تکثیر در آزمایشگاه را به خوبی انجام دهد. ضمناً زاغ بور تنها پرنده ای است که در ایران وجود دارد و زیستگاه بومی آن همین منطقه قره تپه می باشد.
7- منطقه جنگلی حفاظت شده باغ شادی با وسعت حدود 9 هزار هکتار که از نوع جنگل های زاگرس با پوشش گیاهی بنه، بادام کوهی، کیکم، ارزن آلوچه وحشی، درمنه، گون، شقایق وحشی و ... است و اخیراً پذیرای چند راس گوزن زرد ایران از دشت ناساری بوده است. رودک عسل خوار نیز در این منطقه علاوه بر گونه های جانوری دیگر مشاهده شده است.
8- آبگیر های فصلی شهرستان مثل کفه مروست، سد مروست، چشمه شور، حوالی چاه آرتزین و ... که پذیرای پرندگان مهاجر مثل درنا، مرغابی کله سبز، کنگر، آنقوت و ... در فصل مستان هستند.
9- سرچشمه نهر مسیح و پارک جنگلی آن که در فاصله 5 کیلومتری هرات واقع و نهر مسیح با دبی 320 لیتر در ثانیه از آن سرچشمه و از قلب شهر هرات مرکز شهرستان خاتم عبور می کند. علیرغم این که این پارک جنگلی هنوز ساماندهی نشده ولی پذیرای تعداد قابل توجهی از مردم محلی و اهالی شهرستان های مجاور است.
10 – چشمه سارهای متعدد و قنوات مختلف که از آن جمله می توان به قنات تاج آباد (محمد کریم خان) با دبی 200 لیتر در ثانیه و طول 3 کیلومتر و قنات نفس القریه با دبی 250 لیتر در ثانیه و طول 17 کیلومتر اشاره کرد. البته در کنار قابلیت های اکوتوریستی فوق الذکر و آثار طبیعی متعدد دیگر باید به این نکته نیز اشاره کرد که از جنبه جاذبه های تاریخی و باستانی هم شهرستان خاتم دارای بافت قدیم، بقعه و قلعه معروف در مروست و قلاع و کاروانسراهای متعدد در هرات و دارای سایت باستانی چاهک و هرابرجان است و بد نیست بدانید که تا حدود 50 سال پیش به هرات (سرزمین قلعه ها) می گفتند. بنا بر این جا دارد که شهرستان خاتم به عنوان قطب گردشگری استان یزد تعریف و صنعت اکوتوریسم استان بر محوریت شهرستان خاتم شکل گیرد تا بتوان چشم انداز روشنی از این صنعت در استان منصور شد.
استان یزد
موقعیت : مرکز ایران
دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 138 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 46 |
فصل اول
کلیات
1- اطلاعات جغرافیایی استان:
مقدمه بر جغرافیای استان یزد
استان یزد در مرکز ایران در قلمرو سلسله جبال مرکزی ایران بین عرض های جغرافیایی 29 درجه و 48 دقیقه تا 33 درجه و 30 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 52 درجه و 45 دقیقه تا 56 درجه و30 دقیقه شرقی از نصف النهار مبدأ قرار گرفته است. استان یزد از شمال و غرب به استان اصفهان از شمال شرقی به استان خراسان از جنوب غربی به استان فارس و از جنوب شرقی به استان کرمان محدود می شود. استان یزد در حدود 72156 کیلومتر مربع وسعت داشته و تقریباً 37/4 درصد از وسعت کل ایران را در بر می گیرد .
آب و هوای استان یزد به علت قرار داشتن بر روی کمربند خشک جهانی دارای زمستانهای سرد و نسبتاً مرطوب و تابستانهای گرم و طولانی و خشک است. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375، جمعیت استان 750769 نفر بوده که از این تعداد 15/75 درصد جمعیت شهری و 85/24 درصد جمعیت روستایی را تشکیل داده اند .
یزد به لحاظ شرایط اقلیمی استان یزد وضعیت کشاورزی در این استان مطلوب نیست و امکان بهره برداری از آب های سطحی در کشاورزی بسیار کم است. شرایط خاص مناطق حاشیه کویر نظیر میزان اندک باران حرکت ماسه های روان ، پدیده کویرزایی مراتع فقیر کمبود منابع تأمین آب موجب شده تا 28 درصد وسعت استان یزد فاقد بهره دهی اقتصادی باشد .
مهمترین مناطق کشاورزی استان دشتهای یزد، اردکان، بهادران، بهاباد، هرات، مروت، چاهک و ابرکوه است. محصولات کشاورزی استان شامل انار، پسته، بادام، غلات، آفتابگردان، انگور، پنبه، چغندر قند و کنجد است .
1-1- تقسیمات کشوری:
استان یزد طبق آخرین تقسیمات کشوری (آمار 1386) دارای 10 شهرستان، 24 شهر، 20 بخش و 51 دهستان می باشد دارای جمعیتی بالغ بر 1012885 نفر را در خود جای داده است شهرستان خاتم وسعتی برابر 8249 کیلومتر مربع را شامل می شود دارای 2 بخش، 2 شهر و 4 دهستان می باشد و موقعیت جغرافیایی این شهرستان به شرح زیر است.
طول شرقی حداقل برابر با و حداکثر
و عرض شمالی حداقل برابر با و حداکثر است
شهرستان خاتم جمعیتی بالغ بر 32806 نفر را دارای می باشد که 23/3 درصد از کل جمعیت استان را شامل می شود و نرخ رشد جمعیتی 47/1 (آمار 1386) می باشد.
روستای کرخنگان نیز جمعیتی برابر 2000 نفر را به خود اختصاص می دهد.
2- موقعیت جغرافیایی منطقه:
دهستان ایثار به مرکزیت روستای کرخنگان با تحت پوشش قرار دادن روستای توتک- چنار و برزگر جمعیتی افزون بر 3500 نفر را در خود جای داده است.
این منطقه در تلاقی استان ها و شهرستان های مختلف کشور قرار گرفته است از یک طرف به بوانات فارس و از طرفی به مهریز یزد و از یک طرف هم نزدیکی آن به شهر بابک کرمان و نیریز فارس خود به خود بر قابلیت های ارتباطی این منطقه افزوده است این روستا در 240 کیلومتری شهر یزد قرار گرفتهاست حوزه مطالعاتی در 4 کیلومتری روستای چناناز و در 10 کیلومتری روستای کرخنگ واقع شدهاست که در محدوده ی طول های جغرافیایی و و عرض جغرافیایی و می باشد.
3- وضعیت پوشش گیاهی حوزه مورد مطالعه:
کشور ما غنی از پوشش گیاهی است که به دلیل وسعت آن و تغییرات شرایط اقلیمی و توپوگرافیک می باشد.
مطالعه و شناخت انواع پوشش گیاهی و جوامع و گونه ها امکان ارزیابی گیاهان در برنامه های مدیریت مراتع را فراهم می کند. برای تشخیص گیاهان از روش Run Kiaer استفاده شده است که به بررسی اشکال زیستی گیاهان پرداخته است.
ارائه لیست فلور منطقه (گیاهان دارویی- صنعتی- سمی)
نام فارسی
نام لاتین
شکل زیستی
کلاس خوشخوراکی
مصارف
اروانه Hymenocrater sp Ch
-
دارویی فراسیون Marrubium rulgave He
...
علوفه ای- مرتعی
فرم رویشی منطقه علفی و بوته ای و درختچه ای است.
پوشش گیاهی غالب در تیپ 3 (تپه ماهور): Artemisia aucher
تیپ 4 (دشت): Artemisia avcheri Hertia anyvstifolia, Dophne stafil
تیپ1 کوه شامل mygdalus sooparia, Acer monspessvlanum می باشد.
این حوزه از نظر ارتفاع، شیب، نوع خاک و سایر عوامل محیطی و فیزیکی تقریباً حالت یکسان و همگن است و لذا در طول حوزه تغییرات چندانی به لحاظ پوشش و تیپ گیاهی به چشم نمی خورد.
مطالعات پوشش گیاهی طبیعی یک منطقه می تواند معیاری برای ارزیابی و سنجش سطح مدیریتی آن منطقه باشد و هر کدام از اهداف (نوع اقلیم، توپوگرافی، نوع خاک و ...) می تواند اطلاعا را به به ما بدهد که دارای دقت موردنظر مقیاس طرح و صرفه جویی در هزینه می باشد.
به عبارت دیگر در تعیین فلوریک منطقه گیاهان نادر به اندازه ی گیاهان فراوان و مصروف دارای اهمیت می باشد پس تعیین فلوتر تک تک گونه های منطقه الزامی است.
معرفی تیپ اراضی موجود در منطقه:
تیپ 1) کوه:
با مساحت هکتار 6/478 با ظرفیت دامی 114 رأس، گرایش خاک در این تیپ خوب بوده ولی وضعیت مرتع سیر قهقهرایی داشته و گرایش نیز به همین صورت بوده است.
درصرد پوشش گیاهی 65/19 درصد بوده و درصد خاک لخت حدود 47/48 درصد است و درصد سنگریز نیز 77/20 درصد است.
تیپ 2) تپه ماهور:
این تیپ مساحتی حدود 1093 هکتار داشته و با ظرفیت دامی 353 رأس دام و گرایش خاک خوب بوده ولی وضعیت مرتع و گرایش مسیر قهقهرایی و منفی داشته درصد پوشش سنگ ریزه 6/12 درصد خاک لخت 4/29 و درصد پوشش گیاهی 8/24 درصد برآورد شده است و مرتع فقیر است.
تیپ 3) دشت:
دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 7479 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 21 |
اقلیم معتدل و مرطوب
ویژگیهای اقلیمی:
کرانه جنوبی دریای خزر از پرباران ترین و سرسبز ترین مناطق اقلیمی ایران است، این منطقه با وجود عرض نسبتا کم از دو ناحیه مجزا تشکیل شده که یکی از این نواحی، ناحیه ای جلگه ای شکل است که به صورت نوار باریکی در امتداد دریا گسترش یافته که این منطقه کشتزارهای وسیع و شهرهای بزرگ را در خود جای داده است و ناحیه دیگر این کناره، منطقه ی کوهستانی شمال سلسله جبال البرز است که پوشیده از درختان جنگلی می باشد که در بیشتر مناطق و خصوصا در مناطق مرکزی و شمال غرب فاصله این رشته کوه تا دریا از چند کیلومتر تجاوز نمی کند.
خصوصیات آب و هوایی این منطقه را می توان بدین صورت تشریح کرد:
- بارندگی زیاد در تمام فصول سال، بالخصوص در پاییز و زمستان؛ این از مهم ترین مشخصه های این منطقه می باشد و چون این منطقه در میان دریا و کوهها واقع شده است، بر اساس پدیده های سرد شدن درجه رطوبت و رسیدن این درجه به زیر نقطه شبنم، بارندگی در این مناطق زیاد می باشد.
سمت جنوب غربی دریای خزر یعنی استان گیلان دارای بارندگی بیشتری نسبت به سایر قسمتهای این منطقه اقلیمی می باشد و هرچه از سمت غرب به سمت شرق این کناره پیش می رویم، از مقدار بارندگی کاسته می شود، به طوری که در بندر انزلی که در جنوب غربی این کناره قرار گرفته است، میانگین مقدار بارندگی میزان باران سالیانه در 28 سال، 1818میلیمتر می باشد و در گرگان که در جنوب شرقی این کناره قرار گرفته است، میانگین میزان بارندگی حدود یک سوم بندر انزلی یعنی 617 میلیمتر است.
- رطوبت نسبتا زیاد در تمام فصول سال؛ مجاورت این منطقه با دریا و بارندگیهای زیاد که در مبحث قبلی اشاره ای جزیی به آن شد، باعث رطوبت زیاد در این منطقه می شود، رطوبتی که به صورت نسبی به میزان 80% نیز می رسد. (این نکته قابل ذکر است که رطوبت در کنار دریای خزر بیشتر و در ارتفاعات سلسله جبال البرز و قسمتهای شرقی کمتر می باشد.)
- اختلاف کم درجه حرارت بین شب و روز؛ بدلیل وجود دریای خزر و همچنین رطوبت بسیار زیاد هوا، نوسان درجه حرارت در طی شبانه روز بسیار اندک است و از چند درجه سانتیگراد تجاوز نمی کند. خصوصا در مواقعی که آسمان ابری است، نوسان درجه حرارت باز هم کاهش می یابد، به خاطر اینکه ابر مانند یک عایق حرارتی، در طی روز مقداری از نور و حرارت آفتاب را به فضای خارج جو منعکس می کند و همچنین در طی شب باعث کاهش تابش حرارت از زمین گرم به آسمان سرد می شود. به طور کلی و در یک جمله می توان بدین صورت بیان کرد که، کم بودن اختلاف درجه حرارت شب و روز در فصول مختلف سال بدلیل بالا بودن میزان رطوبت این ناحیه می باشد. (دمای هوای روزهای تابستان 25-30 و شبها 20-23 و در روزهای زمستانی 5-8 و شبها 0-5 درجه سانتیگراد بر حسب سیلیسیوس می باشد.)
- پوشش وسیع نباتی؛ وجود بارندگی و شرایط مساعد، باعث رشد سریع و انبوه گیاهان در تمامی نقاط این منطقه گردیده که این خود تاثیر بسزایی در نوع مصالح ابنیه سنتی داشته است، تراکم گیاهان و جنگل در غرب این کرانه بیشتر از قسمتهای شرق است.
به صورت جامع؛ جهت آسایش انسان، ویژگیهایی که این اقلیم مرطوب و پرباران ایجاب می کند اینست که در فصول گرم، در کلیه فضاهای شهری از جریان باد و داخل ساختمانها از کوران دو طرفه هوا باید حداکثر استفاده صورت گیرد. در طی این فصول، وجود جریان هوا و ایجاد سایه بهترین شرایط را برای آسایش انسان فراهم می نماید. در فصول سرد باید جلوی باد سرد و همچنین باد توام با باران را سد نمود و ساختمان را باید در مقابل بارش بارانهای سیل آسا و رطوبت حاصل از آن محافظت کرد.
ویژگیهای معماری بومی در مناطق معتدل و مرطوب:
معماری بومی این مناطق بطور کلی دارای ویژگیهای زیر است؛
- در نواحی بسیار مرطوب کرانه های نزدیک دریا برای حفاظت ساختمان از رطوبت بیش از حد زمین خانه ها بر روی پایه های چوبی ساخته شده اند، ولی در دامنه کوهها که رطوبت کمتر است، خانه ها بر روی پایه هایی از سنگ و گل و در پاره ای وارد بر روی گربه روها بنا شده اند.
- برای حفاظت اتاقها در برابر باران، ایوانکهای عریض و سرپوشیده ای در اطراف تاقها ساخته اند. بین فضاها در بسیاری از ماههای سال برای کار و استراحت و در پاره ای مواقع برای نگهدای محصولات کشاورزی قرار می گیرند.
- بسیاری از ساختمانها با مصالحی با حداقل ظرفیت حرارتی بنا شده اند و در صورت استفاده از مصالح ساختمانی سنگین، ضخامت آنها در حداقل میزان ممکن حفظ شده است، در این مناطق بهتر است از مصالح ساختمانی سبک استفاده شود، چون زمانی که نوسان دمای روزانه هوا کم است، ذخیره حرارت هیچ اهمیتی ندارد و مصالح ساختمانی سنگین تا حدود زیادی تاثیر تهویه و کوران را که یکی از ضروریات در این منطقه است را کاهش می دهند.
- در تمام ساختمانهای این مناطق، بدون استثنا از کوران و تهویه طبیعی استفاده می شود. به طور کلی، پلان ها گسترده و باز و فرم کالبدی آنها بیشتر شکلهای هندسی، طویل و باریک است. به منظور حداکثر استفاده از وزش باد در ایجاد تهویه طبیعی در داخل اتاقها، جهت قرارگیری ساختمانها با توجه به جهت وزش نسیم های دریا تعیین شده است. در نقاطی که بادهای شدید و طولانی می وزد، قسمتهای رو به باد ساختمان ها کاملا بسته است.
- به منظور استفاده هر چه بیشتر از جریان هوا، همچنین به دلیل فراوانی آب و امکان دسترسی به آن در هر دو نقطه، ساخمان ها به صورت غیر متمرکز و پراکنده در مجموعه سازماندهی شده است.
- به دلیل بارندگی زیاد در این مناطق، بامها شیب دار است و شیب بیشتر آنها تند است.
دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 1170 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 48 |
سرد و قطبی
Polar climate
Recognizing & features of polar climate
رایجترین طبقهبندی مؤثر براساس برنامه Koppen میباشد که براساس ویژگیهایی از چرخه میانگین سالیانه دمایی و نزولات استوار شدهاند. مقادیر آستانهای که این پارامترهای اقلیمی را تعیین میکنند برای طراحی انواع اقلیمی تعریف شدهاند که ویژگیهای اصلی محیطی را منعکس مینمایند. انواع اقلیم اصلی براساس نظریات Koppen پنج دسته بوده و با حروف بزرگ مشخص میشوند عبارتند از:
اقلیمهای استوایی بارانی (A)
اقلیمهای بیابانی (B)
اقلیمهای معتدل بارانی (C)
اقلیمها ی برفی و جنگلی (D) Boreal
اقلیمهای قطبی (E)
Global climate classifications were originally constructed in order to designate the manifold existing local climates to an adequate number of climate types and to determine the spatial distribution of these types on the basis of climatic data for a reference period. Thus, climate classifications are introduced in order to reflect the mean spatial climate characteristics.
به کارگیری طبقهبندی اقلیمی جهانی براساس نظریات (1936) Koppen واطلاعات اقلیمی جهانی برای فواصل 15 ساله در دوره سالهای 1951 تا 2000 ،یک مرور کلی درباره تغییرات فضایی- موقتی انواع اقلیم های اصلی را در یک سری مجموعههای فرعی جهانی و منطقهای در یک دیدگاه قارهای را ایجاد میکند.
براساس طبقه بندی اقلیمی کوپن جهان به 5 نوع اقلیم اصلی تقسیم می شود که منطقه E وD معرف اقلیم سرد و قطبی هستند.
توزیعات مجدد بین پنج نوع اصلی اقلیمی Koppen که بین دوره های 2000-1951 و 2000-1986 رخ دادهاند، بر 3/3% از محدوده کلی جهانی تأثیر دارد. اما فقط برای حدوداً نیمی از این دوره نتایج طبقهبندی متفاوت را میتوان به تفاوتهای مهم آماری پارامتری اقلیمی مربوطه بین دو دوره مربوط دانست. انتقالها بین انواع آب و هوایی باعث افزایشی در اقلیم خشک B و کاهشهای همزمانی در اقلیمهای قطبی D و سرد E میشوند. در حالی که در مورد اقلیمهای حارهای A و معتدل C تنها توسعه هایی جزئی قابل مشاهده هستند.
However, the underlying climate variables are subject to temporal variations and so are the results of climate classifications. Therefore climate classifications may not only be used to determine the mean state of the climate. They can also be utilized to analyze global and regional scale climate variations by applying them to varying time periods. Spatio-temporal variations of climate types resulting from effective climate classifications do not only reflect modifications of climatic parameters. By definition they are closely linked to different environmental conditions (e.g. vegetation) and therefore they may moreover be used for investigating the potential impact of past, present and projected future climate change on environmental systems.
یافتههای فوق که به تغییرات فضایی زمانی پنج اقلیم Koppen مرتبط هستند و در نیمه دوم قرن بیستم بیان شده اند،در یک مقیاس جهانی به طور کلی همراستا با نتایج حاصل از تحقیقات چندین محقق میباشند که طبقهبندی Koppen یا اصلاحاتی از آن را برای اطلاعات اقلیمی قرن بیستم به کار بردند و با توجه به تغییرات بیشتر منطقهای که مثلاً مورد حمایت Overland, Wang و Serreze هستند و به کاهش اقلیمهای سرد E مربوط میشوند و یا به وسیله Gonzalez در ارتباط با توسعه اقلیم های خشک Bدر آفریقا عمل می کنند.
طبقهبندی Koppen به پنج نوع اصلی اقلیمی محدود شده که براساس مقادیر ماهیانه مربوط به دوره زمانی 1951 در آمریکای شمالی است
بیشتر خصوصیات آمریکای شمالی نشان دهنده کاهشهای معینی از مناطق قطبی E و همچنین اقلیمها ی خشک B هستند. به صورتی همزمان محدوده اشغال شده توسط اقلیمهای C , D افزایش مییابند.
همان طور که 13 مورد از 15 مورد گرمترین سالهای جهانی در دوره 2000-1951 بین سالهای 1986 تا 2000 روی دادهاند.
این دوره جدید نه تنها تأثیرات گرم شدن جهانی مشاهده شده در قرن بیستم را در برمیگیرد بلکه ممکن است به عنوان یک قیاس برای اقلیم گرمتر جهانی در نظر گرفته شود، همان طور که برای آینده مطرح شده است. بنابراین ممکن است این طور نتیجهگیری شود که تغییرات مربوط به انواع اصلی اقلیمها که در فاصله سالهای 2000-1986 کشف شدهاند، ادامه خواهند داشت یا ممکن است حتی تحت شرایط آینده یا گرم شدن جهانی آینده تقویت گردند. این نتیجه به وسیله نتایج طبقهبندی اقلیمی Koppen که براساس مدل جفت شده و جفت نشده GCMS انجام شدهاند مورد حمایت میباشد که نشان دهنده توسعه اقلیمهای خشک B و استوایی A و کاهش اقلیمهای قطبی D و سرد E براساس فرضیه گرم شدن گاز گلخانهای میباشد.
این مسأله همچنین باعث ایجاد فرصتهای برای خلق زیبایی میشود که در سایر اقلیمها آشکار نخواهد بود. این ارایه درباره این است که چگونه معماران و طراحان در حال بررسی احتمالات شکل دهنده مناطق سردسیری شامل پیچید گیها فرصت های آن میباشند. هدف ارایه یک سبک معماری جدید یا تعیین مکتب زیباییشناسی خاصی نسبت به مکتب دیگر نمیباشد، بلکه هدف از ارایه این مقاله تعیین ایدههایی در حال پیدایش، ویژگیها و مفاهیم میباشد و بدین وسیله منجر به انجام تحقیقی خلاقانه، ارزشمند و دقیق برای ارزشهای معنادار زیباییشناسی می شود.
بنابراین توسعه اصول زیباییشناسی را در معماری میتوان به عنوان استدلالی کاربردشناسانه و تغییردهنده کامل شکل برای ایجاد احساس در نظر گرفت. به چنین استدلالی میتوان از دو جهت نزدیک شد، یکی را میتوان با ایده زیباییشناسی شروع کرد و آن را در یک ساختمان ارایه نمود که اهداف معناشناسی را برآورده میسازد و همچنین میتوان از راهحلی کاربردشناسانه شروع نمود و با آن نیازی را تغییر داده و یک تجربه زیباییشناسانه را ایجاد نمود.
با استفاده از یکی از این دیدگاهها یا هر دوی آنها به یک زیباییشناسی منطقهای میتوان دست پیدا کرد. محیط مربوط به اقلیم سردسیر را میتوان به عنوان یک الهامبخش یا مؤلفهای در زیباییشناسی محض به کار برد، ایدههایی که آزمایش میشوند و در کاربردشناسی ساختمانسازی پالایش میگردند، یا موضوعات روزمره ساختمانسازی در مناطق سردسیر مثل حفظ انرژی، دوامپذیری یا راحتی که میتوانند اساس توسعه اصول زیباییشناسی شوند که منشأ کاربردشناسی خود را القا میکنند، مؤلفه غیر متغیر اقلیم است.
دسته بندی | جغرافیا |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 3897 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 76 |
-اقلیم گرم و خشک Hot – Arid and Senmiarid
(فلات مرکزی)
از دشت کویر مرکزی و کویر لوت بزرگترین حوزه آبریز ایران تشکیل شده است. کویر مرکزی از طرف شرق با کوه زاگرس و از طرف شمال به رشته جبال البرز محصور است. رشته ارتفاعات مذکور باعث جلوگیری از جریان بادهای بارانآور به داخل این حوزه آبریز شدهاند. حوزه آبریز مرکزی، ارتفاعاتی کمتر از یک هزارمتر از سطح دریا را دارند، و در مجموع از تنوع قابل توجهی از نظر بادهای غالب برخوردار است. میزان بارندگی در دشت کویر ایران بسیار کم (حدود هفتاد میلیمتر در سال)و پوشش گیاهی فقیر است. زمین شورهزار و از ویژگیهای مناطق کویری مرکزی تراکم بسیار کم جمعیت از ویژگیهای مناطق کویری مرکزی است"..
رطوبت کم و نبودن ابر در آسمان باعث میگردد نوسانات درجه ( در فصلهای گرم؛ درجه حرارت بالا ، اختلاف زیاد بین شب و روز از دیگر ویژگیهای این مناطق است) حرارت هوا در این مناطق بسیار زیاد شود
معمولا بعدازظهرها در اثر گرم شدن و حرکت لایههای هوای نزدیک به زمین مه و طوفان گردوغبار پدید میآید ؛ ضمن اینکه اکثر مجتمعهای زیستی این منطقه در حاشیه کویر قرار گرفته اند درجه حرارت محلها مختلف این منطقه بستگی به موقعیت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، جهت باد و نوع آن باد داشته و دارد .
در دو مقیاس بنیادی و اساسی ؛ وجزئی میتوان ویژگیهای و معیارهای مجتمعهای زیستی کویری را مورد توجه و بررسی قرارداد: در مقیاسی بنیادی و اساسی که شامل مواردی چون مکان استقرار(اععم از ویژگیهای اقلیمی منطقه؛ میزان دسترسی به منابع آب؛ جنس و مقاومت خاک، نوع پوشش گیاهی؛ قابلیت جذب آب) ، نحوه استقرار، و بافتکلی و یکدست بناها و یک گونه شهر و نوع و جهت شبکهو معابر ؛جزئی وخرد شامل طراحی ویژگیهای و عناصر معماری را میتوان مورد توجه و بررسی قرارداد. البته در بسیاری نقاط بیابانی ایران، شرایط ظاهری اقلیمی برای بنیاد کردن شهر و یکجا نشینی فراهم نبوده که با خلق عنصری چون قنات(که ابداع آن به دست ایرانیان) و آوردن آب از اععماق کیلومتر ها به روی زمین بوده و به عنوان عامل تداوم حیات مجتمعهای(
قنات به عنوان فن استخراج آبهای زیرزمینی و روش هدایت آنها به بافتهای مسکونی و کشاورزی که به صورت سلسله مراتبی از مظهر قنات تا زمین کشاورزی، از نهرهای اصلی، تا جویهای فرعی میباشد ، که اساس شکلگیری شبکهراهها در بافتهای سنتی را تشکیل میداده است ) شهر و روستائی ایفای نقش کرده است و ساکنان آنها با بهرهگیری از سالمترین، اقتصادیترین، روشها، آبهای تحت الارضی را به سطح زمین آوردهاند و در دل بیابانی خشک و لمیزرع شرایط حیات را به نحو احسن فراهم کردهاند.
در مکانیابی مجتمعهای زیستی شهر و روستائی کویری، حفظ فاصله مجازی برای آبدهی قناتها بوده است ؛ و بهمین دلیل است که منطقه دامنه جنوبی کوههای البرز و ضلع شمالی کویر مرکزی ایران از پرتراکمترین حوزههای زیستی در حاشیه کویر است.
ابعاد واندازه مجتمعهای زیستی شهری وروستائی بستگی مستقیمی با میزان آب قناتها داشته است ؛بسیاری ازفضاهای مختلفه مجتمعهای زیستی شهری وروستائی همانند منازل و بازار و مساجد ، مدارس ؛ جوب، و گودال باغچه و........ به قنات مربوط میشوند.. مجتمعهای زیستی شهری وروستائی مناطق کویری کشورمان اکثرآ از نوعی بافت فشرده و به هم پیوسته میباشند . تامین آسایش و صرفهجویی در مصرف انرژی با تقلیل سطوح عناصر و بافت مجتمعهای زیستی در معرض تابش خورشیدی از طریق درهم فشرده بودن عناصر به گونهای که بعضاً برخی از عناصر و فضاها حتی از چهارجانب به واحدهای دیگر متصلند